Małgorzata Lehner, Aleksandra Wisłowska-Stanek, Adam Płaźnik

Wygaszanie reakcji emocjonalnej jako nowy cel farmakoterapii zaburzeń lękowych             639-654

Extinction of emotional response as a novel approach of pharmacotherapy of anxiety disorders             639-654

Streszczenie

Badania neurobiologicznego podłoża reakcji lękowych wskazują, że patogeneza zaburzeń lękowych może być związana z procesem wygaszania reakcji emocjonalnej. Stwierdzono, że zaburzenie wygaszania bodźców emocjonalnych może leżeć u podłoża wielu chorób psychicznych takich jak fobie, napady paniki czy zespół stresu pourazowego (ang. PTSD). Intensywność i rodzaj zachowań lękowych oraz występowanie predyspozycji neurobiologicznych może wynikać z odmiennej konstrukcji neuronalnej i hormonalnej, aktywności osi podwzgórze-przysadka-nadnercza, wpływających na procesy pamięci emocjonalnej. Przypuszcza się, że zakłócenie funkcjonowania tych procesów powoduje powstawanie i utrzymywanie stanu nadmiernej lękliwości, spowodowanej prawdopodobnie brakiem zdolności selektywnego wygaszania pamięci awersyjnej. Charakterystyka zjawisk neurobiologicznych od których zależy indywidualna reakcja lękowa i jej wygaszanie może ułatwić poszukiwanie nowych form farmakoterapii zaburzeń lękowych. Ciekawym sposobem wspomagania behawioralnej terapii (zwłaszcza w przypadku zespołu stresu pourazowego i fobii) jest wygaszanie traumatyczych wydarzeń (wspomnień) przez D-cykloserynę (częściowy agonista miejsca glicynowego receptora NMDA), leki nasilające działanie endogennych kannabinoli oraz glikokortykosteroidy. Chociaż wymienione substancje wpływają na różne mechanizmy, wydaje się, że mogą mieć działanie synergistyczne, wspomagające terapię behawioralną.

Summary

Studies on the neurobiological background of anxiety indicate that the patogenesis of anxiety may be related to the process of an extinction of aversive memories. It has been suggested that disruption of selective attention for emotional stimuli may confer the risk for mental disorders, such as phobias and post-traumatic stress disorder, PTSD. Differences in the effects of local neuronal and hormonal activities of the HPA axis on emotional memory formation, might underlie individual differences in the emotional reactivity. Studies on molecular and cellular mechanisms responsible for individual fear extinction may serve as the basis of search for more effective forms of clinical treatment of anxiety. Behavioural therapy of phobias and PTSD can be facilitated by D-cycloserine (the agonist at the glycine site of the NMDA receptor), ligands stimulating endogenous cannabinoid system and by gluocorticosteroids. Although all these substances stimulate different central mechanisms, they appear to act synergistically, to improve the behavioural therapy.

Słowa klucze: serotonina, GABA, reakcja lękowa, PTSD, wygaszanie reakcji lękowej, D-cykloseryna, agoniści endogennych kannabinoli, glikokortykosteroidy

Key words: serotonin, GABA, fear response, PTSD, fear extinction, D-cycloserine,