Danuta Hajdukiewicz

Środki zabezpieczające w kodeksach karnych i w opiniach biegłych psychiatrów oraz niektóre problemy z ich stosowaniem             621

Security measures in the penal code, in the opinions of expert psychiatrists and some problems in their applications             621

Summary

The aim of this paper is to remind expert psychiatrists, the three basic elements required for the application of security measures such as placing the convict in a psychiatric hospital. They are: 1) An act was of serious social damage, 2) the damage was committed in a state of non-liability, 3) there is a high risk of the person repeating the act of similar social damage. The fulfilment of these three is an obligation for the court to apply the security measure of placing the person in a psychiatric hospital (art. 94§1 of the penal code). Practice shows that experts have difficulties in these evaluations, which in turn results in faults in directing for placement without just cause, or in turn-there is no directing, even though there are causes for it. There is a huge need for legal regulations on these manners, after the forensic psychiatric observation ends. The non-liable delinquent who committed an act of serious social damage is in risk of committing this act once more, whilst he is not in custody. The issue is in showing a legal basis for keeping the non-liable delinquent from such an act in a psychiatric hospital, in spite of ending the observation, until the legal sentence on the security measure is in place.

Streszczenie

Celem pracy jest utrwalenie w pamięci biegłych psychiatrów trzech podstawowych przesłanek niezbędnych do zastosowania środka zabezpieczającego w postaci umieszczenia sprawcy w szpitalu psychiatrycznym. Są to: 1/ dokonany już czyn był znacznej szkodliwości społecznej, 2/ został dokonany w stanie niepoczytalności, 3/ zachodzi wysokie prawdopodobieństwo, że sprawca ponowi czyn o podobnej szkodliwości społecznej. Spełnienie tych trzech przesłanek zobowiązuje sąd do zastosowania środka zabezpieczającego w postaci umieszczenia w szpitalu psychiatrycznym (art. 94 § 1 kk).

Praktyka wskazuje, że biegli mają trudności w tych ocenach, co powoduje błędy, polegające bądź na kierowaniu bez istotnej potrzeby wniosków o internowanie (przy błahych czynach), lub brak takiego wniosku mimo koniecznych wskazań.

Istnieje pilna potrzeba prawnego uregulowania sposobu postępowania, po zakończonej obserwacji sądowo-psychiatryczną, z niepoczytalnym sprawcą czynu o znacznej społecznej szkodliwości, gdy zachodzi wysokie prawdopodobieństwo powtórzenia takiego czynu, a sprawca nie jest pozbawiony wolności. Chodzi o wskazanie podstawy prawnej, która pozwoli na zatrzymanie niepoczytalnego sprawcy takiego czynu w szpitalu psychiatrycznym, mimo zakończonej obserwacji do czasu prawomocnego postanowienia sądu dotyczącego zastosowania środka zabezpieczającego.