Andrzej Kiejna, Joanna Rymaszewska, Aleksandra Suwalska, Dorota Łojko, Janusz K. Rybakowski

Prawdopodobieństwo dwubiegunowości u pacjentów z zaburzeniami depresyjnymi nawracającymi             445

The probability of bipolarity among patients with recurrent depressive disorder             445

Streszczenie

W ostatnich latach dużą uwagę badaczy skupiają zagadnienia poprawnej diagnostyki zaburzeń afektywnych, pojawiają się propozycje rozszerzenia oficjalnie przyjętych kryteriów ich rozpoznawania.

Celem badania była ocena prawdopodobieństwa występowania różnego typu zaburzeń afektywnych dwubiegunowych (CHAD typu I, typu II oraz spektrum) u osób (n=246) leczonych z powodu zaburzeń depresyjnych nawracających (CHAJ). Analizy oparto o rozszerzone kryteria zaburzeń afektywnych Ghaemi i wsp. oraz Kwestionariusz Zaburzeń Nastroju Hirschfelda.

Wyniki: Występowanie w przeszłości niezwykłego, ryzykownego postępowania niosło za sobą zwiększone prawdopodobieństwo wystąpienia CHAD typu I w porównaniu do CHAJ (OR=24,5), podobnie jak nadmierne, nieracjonalne wydatki (OR=21,1), bezkrytyczne zachowania towarzyskie (OR=20,3), zwiększone zainteresowanie seksem (OR=17,7) oraz nadmierna pewność siebie (OR=12). Bezkrytyczne zachowania towarzyskie i niezwykłe, ryzykowne postępowanie niosły za sobą zwiększone ryzyko wystąpienia CHAD typu II (odpowiednio OR=12,7; OR=10). Najwyższe ryzyko wystąpienia zaburzeń typu spektrum CHAD związane było z krótkotrwałymi epizodami hipo/manii, w tym polekowymi (OR=15,8) oraz bezkrytycznymi zachowaniami towarzyskimi (OR=11,8). Napady paniki pojawiały się częściej w zaburzeniach afektywnych dwubiegunowych w porównaniu do zaburzenia depresyjnego nawracającego, ale ich częstość była podobna we wszystkich trzech grupach (CHAD-I, CHAD-II, CHAD-S). Wczesny początek wystąpienia depresji (przed 25 rż) zwiększał istotnie (3-5-krotnie) ryzyko wystąpienia wszystkich trzech typów zaburzenia afektywnego dwubiegunowego.

Wnioski: Wyniki badania wskazują na potrzebę dyskusji nad wąskimi kryteriami zaburzeń afektywnych dwubiegunowych. Powinny być pomocne w poprawnym diagnozowaniu tych zaburzeń, co może mieć niebagatelne znaczenie dla skutecznej terapii.

Summary

Over the last few years researchers have paid a lot of attention to the problem of the correct diagnosis of affective disorders. Propositions have appeared regarding the widening of the officially accepted criteria to be used in diagnosis. The aim of the study was to assess the probability of various types of bipolar affective disorders (type 1 and 2 CHAD, as well as spectrum) among patients (n = 246) treated for  recurrent depressive disorder (CHAJ). The analysis was based on the broadened criteria for affective disorders introduced by Ghaemi et al. and Hirschfield's Questionnaire on affective disorders. Results: The appearance in the past of strange, risky behaviour was associated with a greater risk of type 1 CHAD in comparison to CHAJ (OR=24.5), as did extreme, irrational expenditure (OR=21.1), a lack of criticism with respect to one's own social behaviour (OR=20.3), increased interest in sex (OR=17.7), as well as extreme self confidence (OR=12). A lack of criticism with respect to one's own social behaviour and strange, risky behaviour was associated with a greater risk of type 2 CHAD (OR=12.7 and OR=10, respectively). The greatest risk of spectrum CHAD type disorders were associated with hypomania, including drug induced (OR=15.8), as well as a lack of criticism with respect to one's own social behaviour (OR=11.8). Panic attacks appeared more often in bipolar affective disorders in comparison to recurring depressive disorders, but their frequency was similar in all three groups (CHAD-I, CHAD-II, CHAD-S). The early occurrence of depression (before 25 years of age) increased the risk of each of the three types of bipolar affective disorders significantly (by a factor of 3 to 5). Conclusions: The findings indicate the necessity of discussion on sharp criteria of bipolar affective disorders. The results should be helpful in the diagnosis of such disorders, which could have important consequences for effective therapy.