Katarzyna Kamińska, Filip Rybakowski

Współwystępowanie zaburzeń jedzenia i zaburzeń afektywnych dwubiegunowych        455

Comorbidity of eating disorders and bipolar affective disorders             455

Zaburzenia jedzenia - jadłowstręt psychiczny, bulimia i zaburzenia jedzenia inaczej nie określone (eating disorders not otherwise specified- EDNOS) występują głównie u dziewcząt i młodych kobiet. Wskazuje się na odrębność patogenetyczną zaburzeń jedzenia, w których występuje wyłącznie ograniczanie posiłków, od zaburzeń jedzenia przebiegających z napadami objadania się i zachowaniami kompensacyjnymi, takimi jak wymioty i przeczyszczanie się. Rozpowszechnienie zaburzeń afektywnych dwubiegunowych - szczególnie zaburzeń typu II oraz zaburzeń ze spektrum dwubiegunowego (bipolar spectrum- BS) może sięgać 5% w populacji ogólnej. Około połowa epizodów depresyjnych jest związana z łagodnymi postaciami zaburzeń dwubiegunowych, a za ich rozpoznaniem przemawiają cechy chwiejności emocjonalnej i impulsywności. Wcześniejsze badania dotyczące współwystępowania zaburzeń jedzenia i zaburzeń afektywnych skupiały się na objawach depresyjnych, natomiast trudności w wiarygodnej ocenie hipomanii utrudniały możliwość oceny współwystępowania zaburzeń jedzenia z BS. Badania epidemiologiczne wskazują na możliwość związku pomiędzy BS a zaburzeniami z napadami objadania się (bulimią, jadłowstręt bulimiczny i EDNOS z napadami objadania). Współwystępowanie takich zaburzeń z objawami depresji, prawdopodobnie przemawia za rozpoznaniem BS, a nie depresji nawracającej. Wspólnym elementem patogenetycznym zachowań bulimicznych, impulsywności i zaburzeń afektywnych może być upośledzenie przekaźnictwa serotoninergicznego, które może wynikać zarówno z oddziaływania czynników genetycznych, jak i traumatycznych przeżyć we wczesnym okresie życia. Obecnie farmakologicznym leczeniem z wyboru w przypadku współwystępowania zaburzeń z napadami objadania się i BS pozostają leki hamujące wychwyt zwrotny serotoniny, jednakże w niektórych przypadkach celowe może okazać się stosowanie leków normotymicznych w monoterapii lub w skojarzeniu z lekami oddziałującymi na układ serotoninergiczny.

Summary

Eating disorders - anorexia nervosa, bulimia nervosa and eating disorders not otherwise specified (EDNOS) occur usually in young females. The significant pathogenic differences between patients who only restrict food, and patients with binge eating and compensatory behaviours, such as vomiting and purging were described. The prevalence of bipolar affective disorders - especially bipolar II and bipolar spectrum disorders (BS) may reach 5% in the general population. About half of the depressive episodes are associated with a "mild" bipolar disorder, and such a diagnosis is suggested by impulsivity and mood-instability. Previously, majority of research on the comorbidity between eating and affective disorders focused on depressive symptomatology, however difficulties in the reliable assessment of hypomania may obfuscate the estimation of the co-occurrence of eating disorders with BS. Epidemiological studies suggest the association between BS and eating disorders with binge episodes (bulimia nervosa, anorexia- bulimic type and EDNOS with binge episodes). Co-occurrence of such disorders with depressive symptoms probably suggests the diagnosis of BS, not recurrent depression. Bulimic behaviours, impulsivity and affective disorders might be related to the impairment of the serotonergic neurotransmission, which may result from the genetic vulnerability and early life trauma. Currently, the first-line pharmacological treatment of co-occurring eating disorders with binge episodes and BS are selective serotonin reuptake inhibitors. However in some cases, the use of mood-stabilising agents as monotherapy or in combination with serotonergic drugs may be helpful.