Jerzy W. Aleksandrowicz, Andrzej Urbanik, Marek Binder

Obrazowanie hipnozy w funkcjonalnym rezonansie magnetycznym             969

Imaging of hypnosis with functional magnetic resonance             969

Streszczenie

Celem badań było obrazowania metodą fMRI funkcji ośrodkowego układu nerwowego w czasie hipnozy, a także potwierdzenie obserwacji, że subiektywnemu zmniejszeniu doznania bólu pod wpływem sugestii analgezji towarzyszą zmiany czynnościowe na poziomie neurofizjologicznym.

Materiał i metoda: W eksperymencie wzięło udział 14 ochotników, 7 kobiet i 7 mężczyzn. Skanowano mózg w stanie spoczynkowym oraz czterokrotnie w trakcie stosowania bodźców bólowych (kłucie prawej dłoni) - w warunkach wyjściowych, po sugestii analgezji, indukcji hipnozy oraz po sugestii analgezji w hipnozie. W kolejnym badaniu warunkiem eksperymentalnym była koncentracja uwagi, warunkiem kontrolnym jej rozproszenie (np. swobodne kojarzenie). Analizowano różnice kontrastów między pomiarami w kolejnych fazach eksperymentu.

Wyniki: potwierdzono zmiany aktywności w obszarach, związanych z recepcją bólu, w efekcie sugestii analgezji, zwłaszcza we wzgórzu po stronie lewej. Działanie sugestii (a ściślej - recepcja jej treści) wiąże się ze wzrostem aktywności, zwłaszcza w przedniej części zakrętu obręczy prawej półkuli (R-ACG) Indukcja hipnozy jest skorelowana ze wzrostem aktywności w okolicach oczodołowo-czołowych, szczególnie w lewej półkuli. Koncentracja uwagi łączyła się ze wzrostem aktywności w dolnym płaciku ciemieniowym, w okolicach zakrętów kątowego, potylicznego górnego i środkowego obustronnie oraz zwojach oczodołowo-czołowych i styku wyspy z wieczkiem czołowym w lewej półkuli.

Summary

The aim of the study was imaging of the central nervous system activity with the fMRI method during hypnosis as well as confirmation of the observations linking subjective effects of suggested analgesia with the functional changes on the neurophysiological level.

Material and method: at first volunteers (7 female, 7 male) were examined with fMRI in the resting state and then four times during application of painful stimuli such as pricking of the right hand. Four experimental conditions were associated with this stimulation: only nociceptive stimulation, after analgesic suggestion, after hypnotic induction and after consecutive analgesic suggestion in hypnosis. In the fifth condition, concentration of attention was an experimental condition, while the control condition was distraction of attention (e.g. free associations). The contrast differences between measurements in the consecutive phases of the experiment were analysed.

Results: Decreases of activity of regions known for contributing to pain reception were found, probably as an effect of analgesic suggestion. This effect was seen especially in the area of L-thalamus. Suggestion (more precisely - the reception of its content) was related mainly to the R-ACG area activity growth. Hypnotic induction was correlated with increasing activity of the L-orbitofrontal gyrus.

Concentration of attention was linked with activity increase within inferior parietal lobule, occipital middle/superior gyri; in the left hemisphere in the orbital frontal gyri and insula/frontal operculum.

Conclusion: Both hypnosis and reception of analgesic suggestion are linked with increasing activity in particular brain areas, whereas the effect of analgesic suggestion demonstrates itself in the fMRI mainly by diminishing the reaction on painful stimuli.