Anna Wyszogrodzka-Kucharska, Jolanta Rabe-Jabłońska
Zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej u chorych na schizofrenię leczonych lekami przeciwpsychotycznymi II generacji   1157
Calcium balance and regulation in schizophrenic patients treated with second generation antipsychotics.  1157
Streszczenie
Zachowanie równowagi wapniowo-fosforanowej umożliwia utrzymywanie

prawidłowych poziomów tych pierwiastków w organizmie. W jej regulację

zaangażowane są głównie parathormon oraz czynne metabolity witaminy D.

Zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej mogą doprowadzić do

demineralizacji kości i obniżenia jej gęstości, a następnie spowodować

osteopenię i osteoporozę. U chorych na schizofrenię nieprawidłowości w

stężeniach wapnia i fosforu mogą wynikać z nieodpowiedniej podaży tych

pierwiastków w diecie, zmniejszonej ekspozycji na światło słoneczne,

polidypsji oraz z innych nieznanych powodów. Nie jest poznany wpływ

długotrwałej kuracji lekami przeciwpsychotycznymi na te zaburzenia.
Celem pracy była ocena gospodarki wapniowo-fosforanowej oraz jej wybranych

regulatorów u chorych na schizofrenię, leczonych różnymi lekami

przeciwpsychotycznymi II generacji i porównanie uzyskanych wyników z

istniejącymi u grupy kontrolnej. Grupy badane i metoda: Grupy badane

stanowiło: 60 chorych na schizofrenię, w tym 26 leczonych risperidonem i 34

leczonych olanzapiną oraz 38 zdrowych, nie leczonych osób. U wszystkich

badanych przeprowadzano ujednolicony wywiad, badanie lekarskie oraz oznaczono

stężenia następujących parametrów biochemicznych w surowicy krwi: wapnia

całkowitego i fosforu, parathormonu, 25-hydroksycholekalcyferolu -

wątrobowego metabolitu witaminy D. Określono również dobowe wydalanie z

moczem wapnia i fosforu metodą kolorymetryczną. Wyniki i omówienie: Nie

wykazano istotnej statystycznie różnicy pomiędzy średnimi wartościami

stężenia wapnia całkowitego oraz fosforu w surowicy krwi w grupach leczonych

różnymi lekami oraz pomiędzy nimi a grupa kontrolną. Istotnie statystycznie

częściej niższe wydalanie wapnia i fosforu z moczem występowało w grupach

chorych, leczonych lekami przeciwpsychotycznymi II generacji, niż w grupie

kontrolnej. U 16,7% chorych na schizofrenię, trzykrotnie częściej u mężczyzn

niż u kobiet, stwierdzono obniżone stężenie wątrobowego metabolitu witaminy

D, podczas gdy w grupie kontrolnej wszystkie wyniki były w normie, przy czym

zmiany te występowały istotnie statystycznie częściej w grupie leczonych

olanzapiną, w porównaniu do leczonych risperidonem. Zaburzenia gospodarki

wapniowo - fosforanowej stwierdzane u niektórych chorych na schizofrenię

leczonych przeciwpsychotycznie mogą odgrywać rolę w powstaniu zaburzeń

gęstości mineralnej kości.
Summary
Calcium balance and regulation play an important role in providing its normal

plasma concentration. Hormonal regulation is mostly done by parathormone and

vitamin D. Impaired balance may result in bone demineralization, decreased

bone mineral density and cause osteopenia and osteoporosis. In patients with

a diagnosis of schizophrenia it can be due to dietary and vitamin

deficiencies, decreased sunshine exposure, as well as polydipsia and other

reasons. There is no substantial data exploring the influence of second

generation antipsychotics on calcium dynamics in schizophrenic patients.
Aim: The aim of the study was to evaluate calcium and phosphate metabolism in

patients with a diagnosis of schizophrenia treated with second generation

antipsychotics in reference to a control group of healthy, non-medicated

volunteers. Material and method: Participants in the study were 60

schizophrenic patients: 26 were treated with risperidone, 34 with olanzapine

and 38 were healthy, non-medicated volunteers - the control group. Subjects

were excluded for any medical condition or treatment known to alter calcium

balance. Blood samples for analysis were fasting morning ones. The following

parameters were measured: serum levels of ionized calcium and phosphate,

serum levels of parathormone and serum levels of 25-hydroxy-vitamin D3. Also

a 24-hour urine sample was collected for the measurement of urinary calcium

and phosphate. Results and conclusion: There was no significant statistical

difference between mean serum calcium and phosphate levels in schizophrenic

patients and the control group and between patients treated with risperidone

and those treated with olanzapine. 24 hour urine calcium and phosphate

concentration was decreased in schizophrenic patients comparing to controls,

but there was no difference between groups treated with risperidone or

olanzapine.