Szymon Chrząstowski, Marta Zagdańska

Nasilenie bliskości i intruzyjności w ocenie matek synów leczących się z powodu schizofrenii lub uzależnienia od narkotyków             417-429

Mothers' perception of their closeness-caregiving and intrusiveness toward adult sons with a diagnosis of schizophrenia or drug addiction             417-429

Streszczenie

Cel badań: Badanie ma na celu porównanie różnych aspektów bliskości w ocenie matek wobec dorosłych synów, u których rozpoznano schizofrenię lub uzależnionych od narkotyków.

Werner i Green (1996) wyróżnili dwa podstawowe wymiary interakcji w rodzinie, tj. patologiczny - intuzyjność oraz pożądany - bliskość/opiekę. Intruzyjność odnosi się do wysokiego poziomu lęku separacyjnego, mistyfikacji projekcyjnej, nasilonej emocjonalnej współreaktywności i zaborczości. Bliskość/opieka jest związana z ciepłem, spędzaniem wspólnie czasu, troską, przejawami fizycznej intymności oraz przewidywalnością zachowań.

Metoda: Matki zostały podzielone na trzy grupy w zależności od diagnozy syna: 1) schizofrenii, 2) uzależnienia od narkotyków, 3) bez zaburzeń (tzw. grupa kontrolna). W badaniu wykorzystano polską adaptację Kalifornijskiego Kwestionariusza do Badania Rodziny.

Wyniki: Matki opisywały swoje interakcje z synami uzależnionymi od narkotyków jako mniej bliskie, cechujące się agresją i mniej przewidywalne w porównaniu z oceną matek z grupy kontrolnej. Co zaskakujące, matki pacjentów z rozpoznaniem schizofrenii opisywały swój stosunek do synów jako bardziej pozytywny niż matki z grupy kontrolnej i matki synów uzależnionych od narkotyków (cieplejszy, mniej nacechowany zaborczością, agresją oraz w mniejszym stopniu lękowy).

Wnioski: Dalsze badania powinny wyjaśnić, czy matki opisują swoje interakcje z synami z rozpoznaniem schizofrenii w pozytywnym świetle w wyniku 1) działania mechanizmów obronnych Ja, 2) niskiego stopnia otwartości, 3) dobrego radzenia sobie z chorobą dziecka.

Summary

Aim. The aim of this study is to compare different aspects of closeness in the relation of mothers towards their adult sons suffering from schizophrenia or drug addiction. Werner and Green (1996), in analyzing the concept of "enmeshment", distinguish between two independent dimensions of closeness: 1) pathological - intrusiveness and 2) positive-closeness-caregiving. Intrusiveness refers to a high level of separation anxiety, projective mystification, emotional inter-reactivity and possessiveness. Closeness-caregiving is associated with warmth, spending time together, nurturance, physical intimacy and consistency.

Method. Mothers were divided into three groups according to the diagnosis of their sons: 1) schizophrenia, 2) drug addiction, 3) control group. Subjects completed the California Inventory for Family Assessment. Its scales showed acceptable reliability and validity.

Results. Mothers perceive their interaction with drug addicted sons as less close, more aggressive and unpredictable than mothers from the control group. Unexpectedly mothers of patients with schizophrenia describe relationships with their sons in a more positive way than mothers from the control and drug addiction group (warmer, less possessive, less intense separation anxiety and less aggression). Additionally, they describe their relationships as less open and striving to avoid conflicts.

Conclusions. Further studies should be conducted to verify if mothers of sons with schizophrenia describe their relations in positive terms as a result of the following: 1) self-protective bias, 2) a low level of openness or 3) good coping.