Ewa Motta, Zofia Ostrowska, Zofia Kazibutowska, Marek Paluch, Janusz Płonka, Anna Gołba
Wpływ pojedynczego elektrowstrząsu (EW) na czynność osi przysadkowo-tarczycowo-nadnerczowo-gonadalnej u mężczyzn z ciężką depresją - doniesienie wstępne.  469
The effect of single electroconvulsive shock on pituitary-thyroid-adrenal-gonadal axis function in men with severe depression-preliminary report.  469
Streszczenie
Wstęp: Terapia elektrowstrząsowa jest skutecznym leczeniem ciężkiej depresji, ale mechanizm jej działania nie jest wciąż jasny. Cel: Celem badania było zbadanie wpływu pierwszego elektrowstrząsu na stężenie prolaktyny (PRL), adrenokortykotropiny (ACTH), tyreotropiny (TSH), lutropiny (LH), folitropiny (FSH), kortyzolu (F), trijodotyroniny (T3), tyroksyny (T4), estradiolu (E2), progesteronu (P) i testosteronu (T) w surowicy u pacjentów z ciężką depresją. Materiał i metoda: U 5 mężczyzn (średnia wieku 34,20 ±8,70   lat) z ciężką depresją oznaczono metodą RIA lub IRMA stężenie w surowicy prolaktyny (PRL), adrenokortykotropiny (ACTH), tyreotropiny (TSH), lutropiny (LH), folitropiny (FSH), kortyzolu (F), trijodotyroniny (T3), tyroksyny (T4), estradiolu (E2), progesteronu (P) i testosteronu (T). Przed terapią elektrowstrząsową wszyscy mężczyźni otrzymywali leki psychotropowe. Żaden z pacjentów nie miał klinicznych objawów choroby endokrynnej. Krew do badań hormonalnych pobierano przed oraz 15 min, 2 godziny, 6 godzin, 12 godzin i 24 godziny po pierwszym elektrowstrząsie. Grupę kontrolną stanowiło 10 zdrowych hormonalnie mężczyzn w podobnym przedziale wieku poddanych drobnym zabiegom w Klinice Chirurgii Szczękowo-Twarzowej z tą samą anestezją dożylną, którzy wyrazili zgodę na wykonanie analogicznych oznaczeń hormonalnych. Przed i po pierwszym elektrowstrząsie średnie stężenia LH, T i T3 były znamiennie obniżone, średnie poziomy PRL, F i E2 były znamiennie podwyższone u mężczyzn z depresją w porównaniu z grupą kontrolną. Nie obserwowano istotnych zmian średnich stężeń hormonów po EW w porównaniu z poziomami przed EW.Wniosek: 1. Pojedynczy elektrowstrząs zmienia nieznacznie czynność osi przysadkowo-tarczycowo-nadnerczowo-gonadalnej. 2. Złożone zmiany hormonalne u chorych z ciężką depresją stwierdzane już przed elektrowstrząsem sugerują wpływ na układ endokrynny zarówno stosowanego leczenia psychotropowego jak i samej choroby.
Summary
Introduction: Electroconvulsive therapy (ECT) is an effective treatment of severe depression but its mechanism of action is still unknown. Purpose: The aim of the study was to investigate the effect of first ECT on serum hormone concentrations in patients with severe depression. Material and method: Serum concentrations of prolactin (PRL), adrenocorticotropin (ACTH), thyrotrophin (TSH), luteinizing hormone (LH), follicle stimulating hormone (FSH),  cortisol (F), triiodothyronine (T3), thyroxine (T4), estradiol (E2), progesterone (P) and testosterone (T) were estimated by RIA or IRMA in 5 men (mean age 34,20 ± 8,70 years) with severe depression. Before ECT all men were receiving psychotropic medication. None of the patients had clinical symptoms of endocrine disorders. Blood samples for hormonal investigations were taken before and 15 min., 2 hours, 6 h, 12 h, 24 h after first electroconvulsive shock. The men without endocrine dysfunction in the same range of age who underwent identical intravenous anaesthesia for minor maxillofacial surgery were studied as controls. Results: Before and after first ECT mean serum LH, T and T3 concentrations were significantly decreased and PRL, F and E mean levels were significantly elevated in men with depression as compared with control group. No significant changes in mean serum hormones concentrations after ECT as compared to levels before ECT was observed. Conclusion: 1. Single electroconvulsive shock insignificantly changes pituitary-thyroid-adrenal-gonadal axis function. 2. Complicated hormonal changes find before electroconvulsive shock in patients with severe depression suggest the influence of psychotropic treatment  as well as the illness on endocrine system.