Cezary Żechowski, Irena Namysłowska

Kulturowe i psychologiczne koncepcje samouszkodzeń 647-657

Culture and psychological concepts of self-harm 647-657

Streszczenie

W artykule omówiono wybrane kulturowe i psychologiczne koncepcje samookaleczeń. Autorzy starali się prześledzić różne funkcje, jakie przypisywano samookaleczeniom, w tym tzw. funkcje "normalne" i "patologiczne". Zdaniem autorów nie można przeprowadzić jednoznacznej granicy pomiędzy oboma rodzajami samookaleczeń, gdyż często tzw. normalne funkcje towarzyszą patologicznym i odwrotnie. W podejściu klinicznym istotne wydaje się podjęcie próby rozumienia, jakie subiektywne znaczenie posiada dokonywanie samouszkodzeń dla pacjenta, czy samookaleczenie spełnia funkcję "normalną", czy "patologiczną", w jaki sposób odzwierciedla aktualną sytuację, historię rozwoju, jak odnosi się do wartości kultury, w której żyje pacjent. Szczególne znaczenie posiada subiektywna reakcja lekarza/terapeuty na dokonywanie samookaleczeń przez pacjenta, w tym rozumienie i ograniczanie negatywnych aspektów przeciwprzeniesienia. Negatywne przeniesienie będące wyrazem bezradności lekarza, może prowadzić do odrzucenia pacjenta, zaniechania pomocy, agresywnego interpretowania zachowania osoby uszkadzającej się. Autorzy artykułu omawiają takie aspekty samookaleczeń jak tatuowanie i przekłuwanie ciała, funkcja komunikacyjna, powiązanie z przeżyciami traumatycznymi Odwołują się też do koncepcji psychoanalitycznych i kulturowych.

Summary

The paper reveals cultural and psychological concepts of self-harm. The authors tried to describe many, particular functions attached to self-mutilation activity, specially so-called ';normal' and ';pathological' functions. In the author's views there are no firm limits between these to the kinds of self-harm, because so-called ';normal' functions frequently co-occur with ';pathological' ones. From a therapeutic perspective it's beneficial to attempt to understand the subjective meaning of self-injury, what are the ';pathological' and ';normal' functions, how self-mutilations mirror the actual situation and history of the patient's development, what is the cultural context. In therapeutic intervention, the subjective attitude of the physician / psychiatrist / therapist is crucial, especially in the context of limiting negative aspects of countertransference. These negative aspects can disturb the contact with patients by a high level of feelings of inefficacy, anger, withdrawal, intrusive interpretations, rejecting patients or limiting effective forms of interventions. The authors of the paper describe some aspects of self-injury such as tattooing, piercing, communication functions, role of traumatic experiences, psychoanalytical and cultural views.