Małgorzata Janas-Kozik, Irena Krupka-Matuszczyk, Jagna Tomasik-Krótki
Grelina - strażnik równowagi energetycznej 119
Streszczenie
Odkryta w 1999 roku grelina jest przedmiotem licznych badań. Ten endogenny ligand receptora pobudzającego wydzielanie hormonu wzrostu (GHS-R) jest wydzielany, w przeważającej ilości w błonie śluzowej dna żołądka. Szereg przeprowadzonych badań ujawniło, iż grelina oprócz kontroli wydzielania GH, jest bezpośrednio związana z kontrolą równowagi energetycznej. Ma wpływ na motorykę przewodu pokarmowego, wydzielanie kwasu solnego, oraz na funkcje endo- i egzogenne trzustki. Receptory GHS-R znajdują się w jądrze łukowatym oraz innych jądrach podwzgórza bocznego. Są to krytyczne obszary dla regulacji łaknienia. Grelina stymuluje przyjmowanie pożywienia w powiązaniu z innymi peptydami oreksygenicznymi i anoreksygenicznymi m.in.: NPY, AgRP, OXA,OXB. Stężenie greliny w osoczu jest zależne od stanu odżywienia. Wysokie wartości stężenia greliny obserwuje się tuż przed przyjęciem pożywienia, a obniżają się w ciągu 2-ch godzin po posiłku. W okresie poszczenia i/lub niedożywienia stężenie greliny w osoczu jest podwyższone. Tak dzieje się między innymi w zaburzeniach odżywiania: w jadłowstręcie psychicznym (AN) i bulimii psychicznej (BN). Ten artykuł przytacza fakty i hipotezy dotyczące mechanizmów neuroendokrynnych i metabolicznych wpływających na stężenie greliny w osoczu oraz na jej funkcje w procesie odżywiania.
Summary
Ghrelin, discovered in 1999 is a subject of various studies. This endogenous ligand for the growth hormone secretagogue receptor (GHS-R) is mostly released by the fundus mucosa in the stomach . Many studies show us, that besides its stimulation of Gh secretion, ghrelin is directly related to the energy balance controling mechanism. It infuences also motoric action of the digestive track, secretion of hydrochloric acid, endo- and exogenic pancreatic function. GHR-S receptors are found in arcuate neurons and other lateral hypothalamus neurons. These areas are critical for the regulation of feeding. Ghrelin stimulates food intake together with other orexy- and anorexygenic peptides like: NPY, AGRP, OXA, OXB. The plasma ghrelin level depends on the nutrition state. Increased ghrelin levels are observed shortly before food intake, and decreases can be noted 2 hours after eating. During fasting and/or malnutrition plasma ghrelin level rises. This also happens in eating disorders: anorexia nervosa, bulimia nervosa. This article presents facts and hypotheses supporting the neuroendocrinologic and metabolic mechanisms effecting the plasma ghrelin levels and the role of ghrelin in feeding behavior. |
