Danuta Hajdukiewicz
Zmienione unormowania powoływania biegłych lekarzy w postępowaniu o ubezwłasnowolnienie  611-617
New legal regulations concerning appointment of forensic experts in legal incapacity  611-617
Streszczenie

Cel: Ustawa zmieniająca - Kodeks postępowania cywilnego, (weszła w życie z dniem 7 października 2007 r.) wprowadziła w postępowaniu o ubezwłasnowolnienie zamienne powoływanie "biegłego lekarza psychiatrę lub neurologa", co budzi sprzeciw psychiatrów, biorąc pod uwagę odmienne kompetencje tych specjalistów i oczekiwania kodeksowe mieszczące się w zakresie wiedzy i kompetencji psychiatrów. Uświadomienie tego lekarzom obu specjalności i prawnikom jest celem tej pracy.
Dotychczasowe unormowania prawne: art. 553. k.p.c. bez żadnych wątpliwości stwierdzał, że "osoba, która ma być ubezwłasnowolniona, musi być zbadana przez jednego lub więcej biegłych lekarzy psychiatrów", zatem i dotychczasowa treść art. 554. § 1. k.p.c., jakkolwiek nie wymieniała specjalności biegłych, nie budziła wątpliwości, że chodzi o biegłych psychiatrów. Obecnie "osoba, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, musi być zbadana przez biegłego lekarza psychiatrę lub neurologa, a także psychologa" (art. 553 § 1. k.p.c.), natomiast § 2. tegoż artykułu określa szczegółowo zakres ocen, które mają znaleźć się w opinii biegłego, a które niewątpliwie leżą w kompetencji lekarza psychiatry, podobnie jak wnioskowanie o konieczności obserwacji. Tymczasem aktualna treść art. 554. § 1. k.p.c. (analogiczna do poprzedniej) nie pozwala na zdecydowane przyjęcie, jakiej specjalności dwaj biegli lekarze będą o takiej konieczności wnioskować.
Wnioski: 1) W postępowaniu o ubezwłasnowolnienie powinien wypowiadać się biegły lekarz psychiatra i ew. biegły psycholog. 2) Wniosek o konieczności obserwacji w zakładzie leczniczym powinni stawiać dwaj biegli psychiatrzy. 3) Do czasu przeprowadzenia zmiany w tych unormowaniach, lekarz neurolog ma prawo odmówić podjęcia się czynności biegłego, ze względu na konieczność wypowiadania się w specjalności wykraczającej poza zakres jego kompetencji. 4) Wskazana była by zmiana terminu "niedorozwój umysłowy" na aktualnie obowiązujący w ICD-10 upośledzenie umysłowe.
Summary
Aim. The Statue changing the Code of Civil Procedure enforced interchangeable calling of psychiatrist or neurologist as a medical expert for proceedings concerning the incapacitated
which aroused objection from psychiatrists because of separate competencies for these specialists and the expectations on the professional code relating to the field of knowledge and competency of a psychiatrist.
The purpose of this article is to raise awareness of physicians of both specialisations and lawyers. The preceding legal regulations: art. 553 of the Civil Code without any doubt state that, the person to be incapacitated has to be examined by one or more forensic psychiatrists. Till now, the content of art. 554 par. 1 of Code of Civil Procedure did not mention specialisation
in any way, which leaves doubt that it refers to a psychiatry expert. Currently, the person whom the application for legal incapacitation involves, has to be examined by a psychiatry or neurology expert, as well as psychologist (553 par. 1), while par. 2 determines in details the scope of assessment, which should be in a forensic opinion, and doubtlessly they are in competency of the psychiatrist, similarly as moving a proposal of necessity of observation.
Conclusions. 1. The psychiatry expert and if need be, a psychologist expert should provide an opinion during proceedings concerning incapacity. 2. Proposal for the necessity of forensic observation should be moved by 2 psychiatry experts. 3. Henceforth, until this legal regulations is amended, the neurologist has a right to deny taking on the expert function due to a necessity to express an opinion in a specialisation overstepping his/her competence. 4. The term "mental deficiency" should be changed to "mental retardation" in force with ICD-10.