Marcin Siwek, Dominika Dudek, Janusz Rybakowski, Dorota Łojko, Tomasz Pawłowski, Andrzej Kiejna

Kwestionariusz Zaburzeń Nastroju - charakterystyka i zastosowanie  287-299

Mood Disorder Questionnaire - characteristic and indications             287-299

Streszczenie

Choroba afektywna dwubiegunowa (CHAD) stwarza poważne trudności diagnostyczne. Jest ona często mylona z depresją nawracającą, a także zaburzeniami lękowymi, schizofrenią lub zaburzeniami osobowości. U 40% pacjentów choroba nie zostaje rozpoznana podczas pierwszego badana, a postawienie właściwej diagnozy w 2/3 przypadków następuje po około 10 latach. Konsekwencją tego zjawiska jest nieadekwatne leczenie pociągające za sobą m.in. pogorszenie przebiegu choroby, wzrost ryzyka nadużywania substancji i zachowań samobójczych. Wskazuje to na potrzebę zwiększenia wykrywalności spektrum CHAD. Jednym ze sposobów na osiągnięcie tego celu może być zastosowanie w praktyce klinicznej opracowanego przez Hirszfelda i wsp. Kwestionariusza Zaburzeń Nastroju (KZN). KZN jest kwestionariuszem samooceny służącym do przesiewowego wykrywania spektrum CHAD. Z dotychczasowych badań wynika że użyteczność KZN w badaniach populacji pacjentów cierpiących na zaburzenia psychiczne (zwłaszcza afektywne) jest bezdyskusyjnie bardzo wysoka. Istotnym problemem jest jednak stosunkowo niska czułość KZN względem CHAD typu II. W tej sytuacji wydaje się zasadne łączenie KZN (jako niezwykle przydatnego w wykrywaniu CHAD I) z innymi narzędziami, wykazującymi większą czułość w stosunku do hipomanii czy CHAD II (np. stworzona przez Angsta i wsp.:Hypomania Checklist). Poniższy artykuł opisuje charakterystykę i strukturę KZN. Zaprezentowano możliwości zastosowania narzędzia, omówiono jego wady oraz zalety. Autorzy przedstawili ponadto wyniki badań walidacyjnych różnych wersji językowych KZN oraz omówili polskie badania wieloośrodkowe - DEP-BI oraz TRES-DEP - w których wykorzystano KZN.

Słowa klucze: Kwestionariusz Zaburzeń Nastroju, choroba afektywna dwubiegunowa, spektrum zaburzeń dwubiegunowych, diagnoza

Summary

Bipolar disorder (BD) is one of the most difficult to diagnose among all psychiatric disorders.

BD is often misdiagnosed as recurrent depressive disorder, schizophrenia, anxiety or personality disorders. In 40% of patients BD is not detected at the first examination and in 2/3 of cases the proper diagnosis is made after about 10 years. The consequence of this condition is inadequate treatment leading to the worsening of the course of BD or increased risk of substance misuse and suicidal behavior. Those data reveal that the better detection of bipolar spectrum is strongly needed. It may be achieved by the application of the Mood Disorder

Questionnaire (MDQ) in clinical practice. MDQ is a self rating questionnaire created by Hirschfeld et al. for screening of bipolar spectrum. According to previous data the usefulness of MDQ in populations of psychiatric patients (especially those with affective disorders) is unquestionable high. The significant limitation of MDQ is a relatively low sensitivity for BD type II. That's why the concomitant use of MDQ (as an excellent tool for detection of BD type I) and the other instrument characterized by the higher sensitivity for hypomania and BD type II (e.g. The Hypomania Symptom Checklist by Angst et al.) seems to be the best and recommended solution. This article describes the properties and structure of MDQ. The capabilities, advantages and limitations of MDQ were also presented. The authors discussed the results of validation studies of different language versions of MDQ and summarized - DEP-BI and TRES-DEP - Polish studies using MDQ.

Key words: Mood Disorder Questionnaire, bipolar disorder, bipolar spectrum, diagnosis