Ewelina Dobrzyńska, Joanna Rymaszewska, Andrzej Kiejna

Potrzeby osób z zaburzeniami psychicznymi - definicje, przegląd badań             515-524

Needs of persons with mental disorders - definitions and literature review             515-524

Streszczenie

Niepowodzenia procesu deinstytucjonalizacji oraz tendencja do ograniczania kosztów opieki zdrowotnej na podstawie dowodów uzyskanych z badań naukowych zainicjowały tworzenie usług medycznych w oparciu o potrzeby ich odbiorców. Zdefiniowanie potrzeb jest trudne ze względu na złożoność ich koncepcji, dlatego istnieje wiele różnorodnych propozycji definicji potrzeb. W kontekście opieki zdrowotnej za potrzebę uważa się najczęściej "brak zdrowia/dobrostanu albo brak dostępu do opieki". Jak dotąd przeprowadzono (głównie w Anglii i innych dobrze rozwiniętych krajach) wiele klinicznych i populacyjnych badań potrzeb. Według uzyskanych wyników najbardziej istotne są potrzeby niezaspokojone, które korelują z brakiem zatrudnienia, brakiem partnera życiowego, niską jakością życia i niską satysfakcją z usług medycznych oraz wysoką niesprawnością społeczną. Ocena potrzeb pacjentów stosowana jest w ramach rutynowej praktyki klinicznej, a także w ewaluacji psychiatrycznej opieki zdrowotnej. Wyniki takiej oceny pozwalają na indywidualne dostosowanie terapii oraz rehabilitacji do potrzeb pacjentów, co w konsekwencji skutkuje lepszą odpowiedzią terapeutyczną i mniejszą niesprawnością społeczną. Pierwsze polskie badania potrzeb osób z różnymi zaburzeniami psychicznymi wskazują na potrzeby socjalne (czyli kontakty społeczne, bliskie relacje i życie seksualne) jako najczęściej niezaspokajane z punktu widzenia pacjentów. 

Summary

Failure of the deinstitutionalization process and a tendency of limitating health care costs on the basis of evidence based medicine initiated planning mental health services according to the clients' needs. Defining needs is difficult due to the complexity of the concept of needs, so numerous definitions of needs have been proposed. In the health care context a need is most often regarded as "the lack of health/wellbeing or the lack of access to care". Many clinical and population-based studies on needs were conducted in England and other well-developed countries. According to their results the most important are unmet needs, which correlate with unemployment, single status, low quality of life, low satisfaction with services and high social disability scores. Assessment of needs becomes a part of routine clinical practice and evaluation of mental health services. Results of such an assessment enables to fit the therapy and rehabilitation to the individual patient's needs which in consequence leads to a better therapeutic response and lower social disability. First Polish studies on needs of persons with different mental disorders indicate the social needs (company, intimate relationship and sexual expression) as the most often unmet from patient's point of view.