Krzysztof Małyszczak, Małgorzata Inglot, Tomasz Pawłowski, Marcin Czarnecki, Weronika Rymer, Andrzej Kiejna

Objawy depresyjne w trakcie leczenia interferonem alfa z powodu zakażenia HCV - doniesienie wstępne             799

Depressive symptoms during treatment with interferon alpha for HCV infection - preliminary report   799

Streszczenie

Wstęp: Interferon alfa stosowany w zakażeniu wirusem zapalenia wątroby typu C (HCV) powoduje liczne objawy neuropsychiatryczne: zaburzenia emocjonalne, uporczywe zmęczenie, zaburzenia funkcji poznawczych oraz stany psychotyczne. Nakładają się one na zaburzenia emocjonalne i upośledzenie funkcji poznawczych związane z przewlekłym zakażeniem HCV.

Cel: Ocena rozpowszechnienia depresji i nasilenia objawów depresyjnych u pacjentów leczonych interferonem alfa z powodu zakażenia HCV.

Metoda: Obserwacji poddano grupę 44 osób (27 mężczyzn, 17 kobiet) chorych na przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu C, w wieku od 21 do 61 lat (mediana 45 lat), leczonych przyczynowo interferonem pegylowanym alfa 2a oraz rybawiryną. U wszystkich osób przed rozpoczęciem leczenia przeprowadzono przezskórną gruboigłową biopsję wątroby oraz zastosowano kwestionariusz neurotyzmu Eysencka. Przed leczeniem i po 12 tygodniach leczenia oznaczono ilościowo wiremię, genotyp HCV, aktywność aminotransferaz, nasilenie depresji z wykorzystaniem inwentarza depresji Becka, skali depresji Hamiltona (HDRS), skali depresji Montgomery-Åsberg (MADRS) oraz oceniono jakość życia za pomocą kwestionariusza SF-36. Rozpoznania depresji postawiono z wykorzystaniem inwentarza objawów PSE (Present State Examination) według klasyfikacji ICD-10.

Wyniki: Zaburzenia depresyjne rozpoznano u 3 (6,8%) chorych przed rozpoczęciem leczenia i u 5 (11,4%) po 12 tygodniach terapii. Zaobserwowano istotny statystycznie wzrost nasilenia objawów depresyjnych (mediany: HDRS 6/11,5; MADRS 4/10; BDI 8/10,5). Stwierdzono ponadto pogorszenie jakości życia mierzonej za pomocą kwestionariusza SF-36 w skalach: funkcjonowania fizycznego, zdrowia ogólnego, witalności, funkcjonowania społecznego.

Nasilenie objawów depresyjnych nie było zależne od parametrów biochemicznych (ASPAT, ALAT, GGTP), zaawansowania włóknienia i stłuszczenia wątroby, genotypu HCV oraz wiremii, zależało natomiast od wyjściowej punktacji kwestionariusza neurotyzmu Eysencka. Wzrost nasilenia objawów depresyjnych nie był zależny od wyjściowych wartości parametrów biochemicznych, wiremii, ani neurotyzmu.

Wnioski: leczenie interferonem zwiększa nasilenie objawów depresji. Wzrost ten wynika prawdopodobnie z biologicznego działania interferonu i jest niezależny od początkowych wartości nasilenia objawów depresyjnych.

Summary

Background: Interferon alpha, used in hepatitis C virus (HCV) infection causes many neuropsychiatric side effects: emotional disturbances, chronic fatigue, cognitive impairment, and psychotic states. They overlap with emotional disturbances and cognitive impairment caused by chronic HCV infection.

Aim: To assess prevalence and severity of depressive symptoms in patients treated with interferon alpha due to HCV infection.

Methods: A total of 44 persons (27 men, 17 women) aged from 21 to 61 years old (median 45 years) treated due to chronic hepatitis were examined. They were treated with pegylated interferon alfa 2a and ribavirin. All of them underwent liver biopsy to assess liver inflammation, fibrosis, and steatosis as well as completed Eysenck's neuroticism questionnaire. Then, before treatment and after 12 weeks, they underwent biochemical and psychiatric examination. Biochemical examination included aspartate aminotransferase (AST), alanine aminotransferase (ALT), gamma-glutamyl transpeptidase (G-GT), and HCV RNA. Psychiatric examination included Beck Depression Inventory (BDI), Hamilton Depressive Rating Scale (HAMD), Montgomery - Asberg Depression Rating Scale (MADRS), and the SF - 36 questionnaire. Diagnoses of depression were made basing on PSE questionnaire from Schedules of Clinical Assessment in Neuropsychiatry (SCAN version 2.0).

Results: Depressive disorders were diagnosed in 3 (6.8%) subjects before treatment and in 5 (11.4%) subjects after 12 weeks of treatment. A statistically significant increase of depressive rates was observed (medians: HDRS 6/11.5; MADRS 4/10; BDI 8/10.5). Quality of life dropped significantly in some SF - 36 scales: physical functioning, general health, vitality, and social functioning. Depressive ratings were independent of biochemical parameters (AST, ALT, G-GT), HCV RNA, liver inflammation, fibrosis, steatosis level, and HCV genotype. Ratings of neuroticism highly influenced all depressive ratings. Rise of depressive ratings was independent of neither any initial biochemical parameters nor the neuroticism level.

Conclusions: Interferon alpha increases the severity of depressive symptoms. The rise is probably caused by biological activity of interferon and independent of initial ratings of depression.