Sławomir Murawiec

Kilka pytań o naturę urojeń w świetle współczesnych neurobiologicznych koncepcji psychozy             403-410

Some questions about the essence of delusions in the light of recent neurobiological findings             403-410

Streszczenie

Powstawanie urojeń w okresie psychozy łączy się z jednoczesnym występowaniem nadaktywności przekaźnictwa dopaminergicznego w szlakach mezolimbicznych oraz formowaniem sądów urojeniowych na poziomie poznawczym, przez wyższe piętra układu nerwowego. W takim ujęciu formowanie się i utrzymywanie urojenia wymaga równoczesnej obecności obu tych elementów, "energetycznego" (nadaktywności dopaminergicznej w określonych szlakach neuronalnych) oraz poznawczego. W wyniku leczenia przeciwpsychotycznego ustępuje nadaktywność przekaźnictwa dopaminergicznego co zmienia subiektywny sposób przeżywania przez chorego bodźców pochodzących z otoczenia oraz wewnętrznych reprezentacji umysłowych. Chory dokonuje ponownej reinterpretacji przeżyć z okresu psychozy, które w okresie psychozy były doznaniami aktywnie się dziejącymi, a po jej ustąpieniu pozostają ich ślady pamięciowe i emocjonalne. Jest to spostrzegany i interpretowany przez niego stan po ustąpienia aktywnej fazy psychozy.  Te reinterpretacja mają często mylny, nieprawdziwy charakter. Są one najczęściej kwalifikowane jako urojenia, niekiedy jako "urojenia przewlekłe". W pracy tej prezentowana jest teza, że urojeniami możemy nazywać te zjawiska psychopatologiczne w których jednocześnie mamy do czynienia z zaburzeniem na poziomie neurobiologii przekaźnictwa dopaminergicznego oraz formowaniem nieprawidłowych sądów poznawczych. Natomiast nie jest oczywiste, czy same nieprawidłowe sądy poznawcze w okresie po ustąpieniu psychozy, mogą być kwalifikowane jako urojenia.  

Słowa klucze: psychoza, urojenie, neurobiologia

Summary

Formation of delusions in the phase of acute psychosis is based on two subsequent processes.

The first one is dopamine hyperactivity in mesolimbic neural pathways, the second one is a cognitive process of up-down attribution of meanings of this subjectively perceived state of mind by the higher levels of brain. After the successful antipsychotic treatment, the subjectivity of patients changes. When the state of acute psychosis resolves patients must re-interpret this new emerging subjective experience. These interpretations are often incorrect and bizarre. In most cases they are regarded as delusions (sometimes "chronic delusions"). The question asked in the presented paper is whether they are truly delusions. The essence of delusion must include in the same time an active neurobiological basis of delusion (hyperdopaminergic

state) and its cognitive level. It's not clear what is the proper term for the phenomenon when only incorrect or bizarre cognitive convictions are present after successful treatment of psychosis, but without dopaminergic hyperactivity.

Key words: psychosis, delusion, neurobiology